Tekst stanowi elementy rozdziału książki Juliane Kaminski, Sarah Marshall-Pescini, The Social Dog: Behavior and Cognition.
Zrozumienie efektu lateralizacji w odniesieniu do zachowania psów jest ważne ze względu na związek pomiędzy lateralizacją a różnymi funkcjami odpowiedzialnymi za komunikację społeczną ale również dlatego, że psy odgrywają wiele ról w społeczeństwie ludzkim.
Aktywność lewej półkuli mózgowej u psa wiąże się ze stosowaniem wyuczonych wzorców i zasad, kategoryzowaniem bodźców przy uwzględnieniu odpowiednich wskazówek i reagowaniem na cechy, które są niezmienne i powtarzalne (MacNeilage i inni, 2009; Rogers i inni 2013). Natomiast aktywność prawej półkuli mózgowej związana jest z reagowaniem na nowość (specjalizuje się w analizowaniu szczegółów), z ekspresją i intensywnością emocji przede wszystkim takich jak agresja, strach oraz zachowaniami związanymi z ucieczką (podsumowanie stworzył Rogers & Andrew, 2002; Rogers i inni, 2013). Wpływa też znacząco na reakcje "walki lub ucieczki" (fight or flight), całkowicie kontrolując oś przysadka - nadnercza (Wittling, 1990; Wittling i inni, 1995).
Co mówi nam merdający ogon?
Badacze z Uniwersytetu w Bari, we Włoszech współpracując z B.R.A.I.N Centrum neuronauki w Trieste (również Włochy) analizowali asymetrię merdania ogonem u psów w odpowiedzi na różne emocjonalne bodźce. Badali w ten sposób założenie, że komplementarna specjalizacja dwóch stron psiego mózgu jest widoczna w reakcjach machania ogonem.
Psy pojedynczo umieszczano w prostokątnej skrzyni, z otworem w przedniej części, przez który mogły widzieć różnego rodzaju bodźce. Pomiędzy kolejnymi prezentacjami okno było zakrywane plastikowym nieprzezroczystym panelem. W polu widzenia psa pojawiały się kolejno: właściciel psa, nieznajoma psu osoba, obcy pies prezentujący zachowania agonistyczne oraz kot. Zachowanie badanego psa było rejestrowane przez kamerę umieszczoną na suficie eksperymentalnej skrzyni, a asymetria odchyleń ogona szacowana przez pomiar konta zawierającego się między maksymalnym odchyleniem ogona a linią środkową ciała zwierzęcia, osobno dla prawej i lewej strony.
Wyniki jasno pokazały, że zarówno kierunek jak i amplituda wychyleń ogona wprost związane były z emocjami wywołanymi przez różnoraką stymulację. Większe machnięcia ogona w prawą stronę (aktywacja lewopółkulowa) odnotowywane były kiedy pies widział bodźce wywołujące chęć zbliżania się, np. widok właściciela (wcześniej skojarzonego z pozytywnymi emocjami), podczas gdy silniejsze wychylenia w lewą stronę (aktywność prawej półkuli) pojawiały się wówczas kiedy pies widział bodźce powodujące chęć wycofania, takie jak obcy nieprzyjazny pies (wcześniej skojarzony z negatywnymi emocjami). Amplituda merdania jest istotną wskazówką dotyczącą percepcji emocji u psów, ponieważ jest determinująca dla oceny typu emocjonalnego pobudzenia wywołanego przez stymulację.
Na podstawie wyników tych badań, można powiedzieć, że komplementarna specjalizacja półkul mózgowych u psów jest spójna z hipotezą Davidson'a (laterality- valence hypothesis), która sugeruje, że specjalizacja lewej półkuli związana jest z przetwarzaniem pozytywnych emocji a prawej półkuli z przetwarzaniem emocji negatywnych (Davidson, 1995).
Przykład mierzenia stronności machania ogonem u zwierząt domowych oferuje proste rozwiązanie problemu określania pozytywnych i negatywnych emocji przy użyciu prostych, nie inwazyjnych metod, które mogą znaleźć implikacje w temacie dobrostanu zwierząt i medycynie behawioralnej.
Tłumaczenie: Ewelina Włodarczyk
Red.: Magdalena Grabowska
